Zdaniem ks. prof. Witolda Zdaniewicza, dyrektora ISKK, podczas badań religijności dotyka się wielkiej tajemnicy, bowiem wiary nie da się zmierzyć. Badania takie pozwalają jednak poznać pewne wskaźniki. W 2009 r. 600 mieszkańców diecezji płockiej. Objęto nimi 600 osób (w większości z parafii wiejskich, ponieważ stanowią one 76 % diecezji) odpowiedziało na 66 pytań, zadanych przez ankieterów GUS.
Około 806 tysięcy osób, w tym 97 proc. to katolicy. 67 proc. żyje w stanie małżeńskim, 19 proc. w stanie wolnym, 2 proc. stanowią osoby rozwiedzione, wdowy i wdowcy to 100 proce. Niepokoić może fakt, że aż 10 proc. osób wchodzi w skład małżeństw bezdzietnych. 16 proc. to osoby z wyższym wykształceniem, co trzeci mieszkaniec ma wykształcenie średnie, także co trzeci – podstawowe i niższe.
Zdecydowana większość diecezjan czuje się związana z narodem i wiarą. Ponad 92 proc. respondentów określiło się jako wierzące, prawie co piąta jako głęboko wierząca (głównie kobiety), obojętni to 2 proc., a niewierzący stanowią 0,8 proc. 18 proc. badanych chodzi w każdą niedzielę na Mszę św., a 29 % prawie w każdą niedzielę, 38 proc. nigdy nie zamówiło Mszy św. Kolejne wyniki wskazują m.in. że prawie 50 proc. osób modli się codziennie, 25 proc. modli się w domu wspólnie z rodziną, 36 proc. zachowuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych w piątki, ale aż 89 proc. – w Wielki Piątek.
W wielu pytaniach na temat prawd wiary respondenci wybierali odpowiedź „nie mam zdania”. Udało się jednak ustalić, że niemal 90 proc. wierzy w Trójcę Świętą, 97 proc. (zwłaszcza rolnicy) wierzy w zmartwychwstanie, 76 proc. wierzy w życie pozagrobowe. Większość badanych potrafiła wymienić nazwy czterech sakramentów (spośród siedmiu). Co czwarty nie potrafił wymienić sakramentu pokuty, namaszczenia chorych czy kapłaństwa. Natomiast najlepiej znani ewangeliści to Mateusz i Jan.
Tylko 30 proc. badanych wiedziało, że Niepokalane Poczęcie Maryi oznacza jej urodzenie się bez grzechu pierworodnego. Na pytanie „kim jest Jezus Chrystus”, jedynie co piąta osoba odpowiedziała, że jest prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem. Jednak badacze zwracają uwagę, że ogólny stan wiedzy i wiary religijnej stoi na wysokim poziomie.
Wskaźnik dominicantes (uczestnictwo w niedzielnej Mszy św.) wyniósł 47,7 proc., natomiast paschantes (spowiedź i komunia św.) – 86,6 proc. Mamy w diecezji do czynienia z powolnym spadkiem wskaźnika osób uczestniczących w niedzielnej Mszy św., przy niewielkim wzroście wskaźnika osób przystępujących do komunii św. Aż 91,8 proc. respondentów nie należy do żadnych wspólnot parafialnych, należy do nich zaledwie 5,2 proc. osób. Najpopularniejsze są kółka różańcowe (4,2 proc.).
Diecezjanie cenią u księży serdeczność, życzliwość i przyjacielskość, a nie akceptują materializmu i pychy. W życiu parafialnym ksiądz z reguły traktowany jest oficjalnie, 87 % badanych nigdy nie poszło do niego po radę w trudnej sytuacji. 16 proc. badanych chciałoby, żeby syn był księdzem, ale tylko 8 proc. chciałoby, aby córka była siostrą zakonną.
Ponadto dla badanych najważniejszą wartością jest rodzina (tak wskazało 70 proc. badanych) i dzieci (75 proc.). Zaledwie 0,5 proc. badanych wskazała na politykę i życie społeczne. W rozwiązywaniu kłopotów i problemów moralnych 67,7 proc. osób kieruje się własnym sumieniem. 18 proc. diecezjan uważa, że stosowanie środków antykoncepcyjnych jest niedopuszczalne, natomiast eutanazję dopuszcza 17,3 proc., zapłodnienie in vitro 39,5 proc, a przeszczep narządów – 72,5 proc. badanych.
„Nie jestem ani pesymistą, ani optymistą, jestem realistą – komentuje wyniki badań ordynariusz diecezji płockiej Piotr Libera. – Dobre wyniki przyjmujemy z wdzięcznością, złe odczytujemy jako wezwanie do refleksji i rachunku sumienia, zarówno duszpasterzy, jak i wiernych świeckich. Wielu księży i biskupów ma opory przed robieniem takich badań, ale to jest stanięcie w prawdzie. Chciałbym, aby udało się je dobrze spożytkować. Po zapoznaniu się z nimi trzeba podjąć debatę nad tym, co dalej? Chciałbym, aby posłużyły one jako jeden z fundamentów synodu diecezjalnego” – zapowiedział bp Libera.
(diecezjaplocka.pl)